Netcongestie? Zo haal je meer uit je bestaande aansluiting

De energietransitie is in volle gang. Bedrijven investeren in duurzame oplossingen zoals zonne-energie, warmtepompen en de elektrificatie van hun wagenpark. Tegelijkertijd willen ondernemers uitbreiden en kosten besparen. Eén factor is daarbij vaak een spelbreker: de netaansluiting.

Steeds meer bedrijven stuiten op de grenzen van hun netaansluiting. En met wachttijden van vijf tot zelfs tien jaar voor een verzwaring kan de moed je in de schoenen zakken. Gelukkig zijn er manieren om meer uit je bestaande netaansluiting te halen én je energie-assets optimaal te benutten. Dé oplossing? Slimme software in combinatie met batterijen.

Congestie op het stroomnet

Congestie op het stroomnet is de belangrijkste oorzaak van de lange wachttijden voor een nieuwe of zwaardere netaansluiting. Bij congestie is de – theoretisch – maximale piekcapaciteit van het stroomnet bereikt. Het net is dan ‘vol’. Dit komt zowel voor bij afname (gebruik) als teruglevering (opwek) van stroom.

Aan de afnamekant komt dit onder meer door de toenemende elektrificatie van bedrijfsprocessen. Denk aan de inzet van (meer) elektrische voertuigen, uitbreiding van de reguliere productiecapaciteit of het vervangen van gasgestookte ketels door elektrische warmtepompen. Aan de terugleverkant stijgt het stroomaanbod doordat steeds meer energie duurzaam wordt opgewekt via zonnepanelen en windmolens.

De kern van het probleem: netbeperkingen en piekgebruik

Ondernemingen met een grootverbruikersaansluiting hebben een aansluit- en transportovereenkomst (ATO) met hun netbeheerder. Dit contract bepaalt onder meer hoeveel stroom er maximaal mag worden afgenomen of teruggeleverd binnen een blok van 15 minuten. Dit maximale vermogen wordt het gecontracteerde vermogen genoemd. Hiervoor betaal je een vast tarief aan de netbeheerder.

Als een gebruiker deze limieten overschrijdt, heeft dat gevolgen:

1. Waarschuwingen en boetes: De netbeheerder kan bedrijven een boete opleggen voor structurele overschrijdingen.
2. Afsluiting: In extreme gevallen kan de aansluiting tijdelijk worden afgesloten.
3. Hogere kosten: Door te veel stroom af te nemen op piekmomenten stijgen de netwerkkosten fors.

Opvallend aan deze situatie is dat maximale capaciteit van de fysieke infrastructuur – kabels, transformatoren, aansluitpunten – slechts op een paar korte momenten per dag wordt gebruikt. Gemiddeld gezien is er nog ruim voldoende capaciteit om meer elektriciteit te transporteren. Maar netbeheerders hanteren strenge regels om de leveringszekerheid voor alle aangesloten partijen op elk moment te garanderen.

De oplossing: slim omgaan met je netaansluiting èn je energie-assets

Er zijn verschillende manieren om het maximale uit je netaansluiting te halen zonder afhankelijk te zijn van een netverzwaring. De belangrijkste is de inzet van een energy management system (EMS) in combinatie met batterijen als flexibele buffer. Samen met je netaansluiting vormen die een systeem dat je energieverbruik continu monitort en piekverbruik actief beperkt.

Wat is een Energy Management System?

Een EMS is een softwareplatform dat energieverbruik en -opwekking van een bedrijf monitort en aanstuurt. Het EMS zorgt ervoor dat assets zoals batterijen, zonnepanelen, laadpalen, warmtepompen en productielijnen optimaal samenwerken om piekbelasting te voorkomen en zo kosten te besparen. De data die het EMS hiervoor nodig heeft, worden geleverd door de energiemeters op locatie die elke 20 milliseconde het verbruik of de teruglevering van energie uitlezen.

Functionaliteiten van een EMS:

1. Monitoring: Het EMS geeft realtime inzicht in het energiegebruik en de opbrengst van energie-assets zoals zonnepanelen.
2. Optimalisatie: Het EMS optimaliseert het gebruik door processen slim te plannen en te sturen op zo laag mogelijke kosten.
3. Integratie: Het EMS integreert met assets zoals batterijen en zonnepanelen om de benutting van zelf opgewekte stroom te maximaliseren.

Batterijen: de flexibele buffer

Een batterij fungeert als een buffer in het energiesysteem. De batterij slaat overtollige energie op wanneer de vraag laag is en levert energie tijdens piekmomenten om het net te ontzien.

Voordelen van batterijen:

1. Peak shaving: Het afvlakken van piekverbruik door tijdens piekmomenten stroom uit de batterij te gebruiken.
2. Opslag duurzame energie: Zonne- of windenergie die niet direct nodig is, wordt opgeslagen in plaats van teruggeleverd aan het net.
3. Continuïteit: Bij een stroomstoring kan de batterij functioneren als noodstroomvoorziening voor kritieke processen.
4. Kostenreductie: Door op te laden via het net tijdens goedkope daluren en te ontladen tijdens pieken, worden energiekosten en -opbrengsten geoptimaliseerd.

Energie-assets optimaal benutten

Met de combinatie EMS-plus-batterij kunnen ook andere energie-assets, zoals zonnepanelen, EV-laders en warmtepompen, efficiënter worden benut. Slimme aansturing draagt zo bij aan kostenbesparing en duurzaamheid. Drie voorbeelden:

Zonnepanelen: van teruglevering naar zelfconsumptie

Zonnepanelen produceren vooral energie rond het middaguur, terwijl bedrijven vaak meer stroom nodig hebben aan het begin en einde van de dag. Dit leidt ertoe dat zonne-energie wordt teruggeleverd aan het net tegen een lage vergoeding of zelfs tegen extra kosten. Een EMS met batterij kan dit proces optimaliseren door:

1. Opslag tijdens piekproductie: De batterij wordt opgeladen tijdens momenten van hoge opwekking.
2. Gebruik tijdens piekverbruik: De opgeslagen zonne-energie wordt gebruikt om piekbelasting op te vangen.
3. Minimaliseren van teruglevering: Door het inschakelen van laadpalen of warmtepompen tijdens momenten van hoge productie wordt de hoeveelheid teruggeleverde energie beperkt.

EV-chargers: elektrisch wagenpark gespreid laden

Logistieke bedrijven die overstappen op een volledig elektrisch wagenpark met bijbehorende EV-laders en zonnepanelen zien vaak een piek in het energieverbruik rond 17.00 uur. Een groot deel van de vloot komt dan tegelijk terug en moet opgeladen worden voor de volgende ochtend. Het gevolg: kans op forse overschrijdingen van het gecontracteerde vermogen en hoge netwerkkosten. Een EMS met batterij biedt een oplossing door:

1. Gespreid laden: Het EMS verdeelt de laadmomenten over de avond en nacht om piekbelasting te voorkomen.
2. Batterijbuffer: De batterij levert energie tijdens piekmomenten om het stroomnet te ontlasten.
3. Zonne-energie benutten: Overtollige zonne-energie wordt opgeslagen en gebruikt tijdens het laden.

Warmtepompen: flexibiliteit in verwarming

Warmtepompen vragen veel stroom, vooral tijdens koude periodes. Een EMS pkus batterij kan de werking van warmtepompen beter afstemmen op de beschikbare capaciteit:

1. Voorverwarmen: Het EMS kan de warmtepomp eerder laten draaien, bijvoorbeeld in de nacht, om piekmomenten overdag te vermijden.
2. Tijdelijke uitschakeling: Tijdens piekmomenten kan de warmtepomp tijdelijk worden uitgeschakeld. Zeker in gebouwen met veel thermische massa waarin de temperatuur niet snel daalt, is dit een efficiënte oplossing.

Het financiële plaatje

De aanschaf van een EMS in combinatie met een batterijsysteem vraagt om een investering. Deze verdient zich echter vaak snel terug. iwell helpt bedrijven vooraf met een heldere business case op maat. Hierin worden op basis van een ‘energieprofiel’ alle kosten, besparingen en eventuele opbrengsten doorgerekend. Factoren die in dit profiel worden meegenomen zijn onder meer de piek- en dalmomenten in het energiegebruik, de ‘must runs’ en de meer flexibele processen.

De implementatie van een EMS en batterij-opslagsysteem kan relatief snel verlopen, afhankelijk van de complexiteit van de installatie. Sommige leveranciers kunnen systemen binnen enkele weken operationeel maken als de benodigde materialen op voorraad zijn.

Duurzaam en toekomstbestendig

Bedrijven staan voor de uitdaging om te verduurzamen en tegelijkertijd hun kosten te beheersen in een tijd waarin netcongestie groei en innovatie belemmert. Gelukkig is een netverzwaring niet de enige oplossing. Door te investeren in een EMS en batterijopslag kunnen bedrijven hun bestaande netaansluiting maximaal benutten, hun energiekosten verlagen en flexibeler inspelen op toekomstige veranderingen. Dit stelt hen niet alleen in staat om duurzame ambities waar te maken, maar biedt ook zekerheid en continuïteit in een voortdurend veranderend energielandschap.