Elektrisch transport: van kostenpost naar concurrentievoordeel
De transportsector staat aan de vooravond van een fundamentele transformatie. Tijdens de Lean & Green Summit werd duidelijk: wie nu zijn energiekosten begrijpt, wint straks op de weg.
Van idealisme naar realistische noodzaak
Diederik Samson opende met een persoonlijk verhaal. Als veertienjarige las hij Kinderen van Moeder Aarde en droomde van een 100% duurzame samenleving. Decennia later, na golven van klimaaturgentie die kwamen en gingen met de conjunctuur, staat hij voor een zaal met een andere boodschap: de wereld is veranderd. Verduurzamen gaat niet meer om idealisme, dit gaat om economische noodzaak. Drie onomkeerbare trends bepalen de toekomst:
- Het klimaat slaat terug: van Valencia tot Libië - we zien steeds meer rampen. De Noord-Atlantische Oceaan vertoont ongekende temperatuurstijgingen. Maar er is geen opportunistischer diersoort dan de mensheid. Naarmate klimaatverandering harder slaat en de gevolgen dichtbij komen, gaan we handelen.
- Een adembenemend innovatietempo: de opmars van zonne-energie werd steeds met factoren 25-100 onderschat, batterijen zijn de snelst groeiende commerciële technologie ooit, en AI zal materiaalonderzoek verder versnellen.
- En ten derde: Europa investeert in weerbaarheid. En maakt een einde aan de naïviteit. Europa beseft dat we voor onze eigen energie moeten zorgen en investeren nu massaal in eigen innovatie.
Niet iedereen heeft de financiële ruimte om in idealen te investeren. Voor veel transporteurs met dunne marges is liquiditeit deze maand relevanter dan klimaatdoelen in 2050. Daarom is de boodschap helder: elektrificatie moet zakelijk kloppen. Als het je helpt overleven en je concurrent voor te zijn, komt de duurzaamheid vanzelf mee.
“Wie nu zijn energiekosten begrijpt, wint straks op de weg.”
De nieuwe realiteit: diesel vs. elektriciteit
Jan Willem legde de fundamentele verschuiving bloot. In de diesel-wereld was alles simpel: iedereen betaalde ongeveer hetzelfde, prijs was stabiel en voorspelbaar. De elektrische wereld is anders: stroomprijs varieert per uur, het weer bepaalt je kosten, en laden op het verkeerde moment of op de verkeerde plek kan 2x zo duur zijn. Wie slim speelt, heeft kostenvoordeel op zijn concurrent. Dat betekent dat energiemanagement je nieuwe core competentie wordt. Hoe win je dit spel?
1. Depot, depot, depot
Met depot laden haal je de goedkoopste kilowattuur. Langzaam laden, pieken vermijden, slim spreiden over de dag. Publieke snelladers langs de weg? Duur. Een depot met slimme opzet? €0,08/kWh als je alle assets goed inzet.
2. Zonder EMS red je het niet
PV + batterij + EMS = winnen in de wereld van kWh’en. Ze zorgen voor juiste hoeveelheid stroom op het juiste moment voor de beste prijs: bufferen zonne-energie, laden tijdens negatieve prijzen, en maken snelladen mogelijk zonder je netaansluiting te overbelasten.
3. Zie het als energiesysteem
Denk niet in losse onderdelen (panelen, batterij, laders), maar zie het als geïntegreerd systeem. Software dirigeert de energiestromen, voorspelt je verbruik, en optimaliseert continu naar euro's.
Depot, depot, depot. Hier haal je de goedkoopste kilowattuur.
Bewezen praktijk: BEST Trucks
Ronald Jansen van BEST Trucks toonde als praktijkvoorbeeld dat het nu al werkt. Als DAF-dealer wil hij klaar zijn voor de elektrische toekomst: zijn overcapaciteit aan zonne-energie behouden én zijn trucks snel kunnen laden.
De uitdaging waar hij tegenaan liep? 750 zonnepanelen op het dak, maar geen slimme manier om die energie te benutten. En elektrische trucks die 8 tot 14 uur aan de stekker moesten. Inmiddels is BEST Trucks met een eigen ‘micro-grid’ nagenoeg energieneutraal, voorkomt netcongestie en levert het systeem een nieuw verdienmodel op.
Zijn boodschap raakt de kern: “Het is simpel: hoe meer je zelf regelt, hoe minder je betaalt. Als ondernemer moet je vooruitkijken en niet afwachten tot anderen iets gaan bedenken."
Zijn belangrijkste les: "Netcongestie is een excuus, geen blokkade." EMS en batterijopslag zijn de oplossing.
Vrachtwagenheffing als innovatieprikkel
De vrachtwagenheffing komt eraan, samen met ETS-2. Voor veel transporteurs voelt dit als extra druk op toch al dunne marges. Maar tijdens de Summit werd duidelijk: je kunt het zien als kostenpost, of als innovatieprikkel die het gelijke speelveld herstelt. Wat verandert er?
1. Gelijk speelveld
Buitenlandse trucks betalen nu ook mee. Jarenlang reden buitenlandse vervoerders vrijwel kosteloos over Nederlandse wegen, terwijl Nederlandse transporteurs wel volop belasting betaalden. Die scheefgroei wordt rechtgetrokken.
2. Vervuiler betaalt
De heffing geeft een directe prikkel voor CO₂-reductie. Wie fossiel blijft rijden, betaalt meer. Wie investeert in elektrisch of multimodaal vervoer, krijgt een kostenvoordeel.
3. Early movers winnen
Wie nu investeert, loopt voor op de regelgeving en op concurrenten die wachten. De technologie is er. De business case klopt. En de heffing maakt het verschil tussen vooroplopers en achterblijvers alleen maar groter.
De Summit liet twee concrete routes zien om slim te reageren op de vrachtwagenheffing:
- Route 1: Elektrificatie met slim energiemanagement: depot laden met batterijen en EMS zorgt voor de laagste kosten per kilometer.
- Route 2: Modal shift naar water en spoor. Geen files, geen wachttijden en voorspelbaar.
De boodschap: ga nu aan de slag. De regelgeving komt eraan, de technologie is er, en de business case klopt. De overheid ondersteunt de transitie met verschillende subsidieregelingen als SPRILA, HBE (ERE), AanZET.
Drie acties voor morgen
De conclusie van Lean & Green was eenduidig: elektrisch rijden wordt een concurrentievoordeel voor wie nu investeert. Stel je rijdt nu 10% duurder dan je concurrent - zou je bedrijf overleven? In de elektrische toekomst bepaalt energiemanagement wie wint.
- Bereid je voor - reken je business door met Total Cost of Ownership
- Begin met depot - focus op wat binnen je eigen terrein kan: zonnepanelen, batterijen, slimme laadinfrastructuur. Dit geeft de laagste kWh-prijs en lost netcongestie op. Zie het niet als losse componenten maar geïntegreerd energiesysteem en focus op wat nu rendabel is.
- Zoek expertise - energiemanagement wordt cruciaal, maar is niet jouw core business. Laat experts je door de complexiteit heen helpen.
Wat de Lean & Green Summit vooral liet zien: economie, technologie en geopolitiek duwen allemaal dezelfde kant op.
- Technologie wordt goedkoper en beter
- Europa investeert massaal in eigen energie
- Regelgeving stimuleert de verschuiving
- Early movers krijgen concurrentievoordeel
De wereld van transport over vijf jaar? Die bestaat niet meer in de huidige vorm. De vraag is niet óf, maar hoe snel je de transitie maakt. Voor wie "eind van de maand" belangrijker is dan "klimaatneutraal in 2050", moet elektrisch rijden vooral zakelijk kloppen. Genoeg voorbeelden die bewijzen dat dit al zo is.
"Je hoeft geen idealist te zijn om dit een goed idee te vinden."
